Praca w wielu przedsiębiorstwach wymaga często dużego wysiłku fizycznego, a niejednokrotnie wykonywania zadań w uciążliwych warunkach atmosferycznych. Pracownicy narażeni są na niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych, szybką utratę energii i pojawiające się objawy zmęczenia, a co za tym idzie obniżenie efektywności wykonywanych obowiązków.

Polskie prawo określa normy, w których pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia swoim pracownikom posiłków profilaktycznych oraz napojów. Dzieje się tak, jeśli wydatek energetyczny pracownika będzie wysoki lub gdy osoba zatrudniona zostanie wystawiony na długotrwałe działanie niekorzystnych warunków, takich jak niska lub zbyt wysoka temperatura. Dane normy określa art. 232 Kodeksu Pracy. W takich przypadkach do pracodawcy należy kwestia pełnej refundacji takich posiłków.

Oto krótki poradnik, który odpowie na pytania kiedy przedsiębiorca jest zobowiązany do zapewnienia posiłków profilaktycznych i komu się należą.

Kiedy pracodawca musi zapewnić posiłki profilaktyczne swoim pracownikom 

Zgodnie z ustawą Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie posiłków i napojów profilaktycznych pracodawca musi zapewnić takie posiłki:

1. Kiedy wysiłek fizyczny, podczas pracy powoduje efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, przy pracy na zewnątrz w okresie zimowym;

              Okres zimowy rozpoczyna się 1 listopada i trwa aż do 31 marca.

1. Jeśli wysiłek fizyczny, powodujący w trakcie pracy efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet. Jeśli zmiana robocza wykonywana jest w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10*C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25*C.

1. Podczas pracy związanej z bardzo wysokim wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet.

1. W trakcie pracy wykonywanej pod ziemią, na przykład w kopalni węgla kamiennego.

1. W czasie pracy związanej z usuwaniem skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Napoje w trakcie pracy

Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia napojów pracownikom zatrudnionym:

• W warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25*C.
• W warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000.
• Przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10*C lub powyżej 25*C.
• Przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.
• Na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28*C.

 

Ilość dostarczanych napojów uzależniona jest od potrzeb pracowników. W zależności od warunków wykonywania pracy napoje muszą być odpowiednio zimne lub gorące a także zawierać wszystkie niezbędne witaminy i minerały.

Kiedy i gdzie wydawane są posiłki profilaktyczne ?

Posiłek profilaktyczny zapewniany przez pracodawcę powinien być wydawany w określonych normach ustalonych prawnie, takich jak:

• Zapewnienie odpowiedniego pomieszczenia socjalnego oraz odpowiednich warunków higienicznych. Na obszarze miejsca pracy powinno znajdować się zaplecze socjalne lub wyznaczone miejsce, w którym pracownik będzie mógł w spokoju zjeść obiad.
• Jeśli pracownik jest wystawiony na działanie niekorzystnych lub uciążliwych warunków pracy, posiłek profilaktyczny powinien zostać wydany przez pracodawcę w przerwie po 3-4 godzinach pracy.
• Pracodawca w porozumieniu z organizacjami związkowymi (jeśli dany zakład pracy takie posiada) ustala, na jakich stanowiskach pracy zatrudnieni powinni otrzymać posiłek profilaktyczny oraz powinno zostać ustalone między nimi, w jaki sposób ma zostać wydany.
• Jeżeli w danym przedsiębiorstwie nie działają zakładowa organizacja związkowa, może zasięgnąć opinii u przedstawiciela, wyłonionego z pracowników.

Jakie właściwości powinien posiadać posiłek profilaktyczny 

Posiłek regeneracyjny dla pracowników musi dostarczyć niezbędne składniki, dzięki którym pracownik poczuje się lepiej i odzyska siły do dalszej efektywnej pracy. Pracodawca musi zapewnić posiłek profilaktyczny w postaci jednego dania gorącego. Według norm prawnych powinien on zawierać następujący skład:

• około 50-55% węglowodanów,
• 30-35% tłuszczów,
• 15% białek,
• wartość energetyczna posiłku około 1000 kcal.

Należy podkreślić również, że rozporządzenie nie ogranicza pracodawcy w wydawaniu posiłku profilaktycznego o większej kaloryczności, zatem pracodawca może dodatkowo podnieść jakość wydawanego posiłku np. wydając słodkie pieczywo.

Należy również wspomnieć, że podstawowym z kryterium zapewnienia posiłku profilaktycznego jest przede wszystkim efektywny wydatek energetyczny organizmu.

Ważne! Za posiłki regeneracyjne nie przysługuje ekwiwalent pieniężny !

Pracodawca należy inwestować w posiłki regeneracyjne dla firm, nie tylko ze względu na przymus prawny, ale również dla dobra swoich pracowników.

Zapewne ciepły posiłek w trudnych warunkach pokaże wyraz szacunku do zatrudnionych. Może wprowadzić to dobrą atmosferę w przedsiębiorstwie oraz chęć efektywnego wykonywania zadań przez pracowników.