Zasadą jest, że orzeczenia sądu otrzymują klauzulę natychmiastowej wykonalności zaraz po ich uprawomocnieniu się. Postępowanie karne wchodzi wtedy w kolejny etap, którym jest postępowanie karne wykonawcze. Od tego momentu nie przysługują już skazanemu żadne środki odwoławcze. Organ orzekający w danej sprawie stwierdza datę wykonalności orzeczenia i przekazuje je właściwym organom do wykonania.

Wobec powyższego, w celu uniknięcia tej natychmiastowej wykonalności skazany może skorzystać z art. 9 § 4 kodeksu karnego wykonawczego (k.k.w.). To właśnie w nim ustawodawca przyznał uprawnienia dla sądu zgodnie z którymi może on wstrzymać wykonalność orzeczenia.

Na uwadze należy mieć fakt, że wstrzymanie wykonania kary może nastąpić jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Skazany musi być wstanie wskazać, że natychmiastowe umieszczenie go w zakładzie karnym pociągnie ze sobą niepowetowane i nieodwracalne skutki.

Wstrzymanie wykonania orzeczenia – dlaczego jest to tak ważne?

Myśli oskarżonego zaraz po usłyszeniu wyroku skazującego go na pozbawienie wolności zazwyczaj – co jest rzeczą zupełnie normalną – kręcą się wkoło jednego. Mianowicie w jaki sposób przesunąć termin wizyty w zakładzie karnym? Najczęściej skazanym przychodzą pomysły z próbą skorzystania z instytucji odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności bądź zawnioskowaniem o wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego (tzw. „SDE”).

Niestety mało który skazany posiada na tyle rozwiniętą wiedzę prawniczą, że zdaje sobie sprawę, iż złożenie wniosku o odroczenie kary lub o dozór elektroniczny wcale nie wstrzymuje automatycznie wykonania orzeczenia.

Wobec powyższego sąd może zarządzić wykonanie orzeczenia i tym samym skazany, który skorzystał z w/w wniosków może zostać doprowadzony do zakładu karnego pomimo braku rozstrzygnięcia w sprawie tychże wniosków. Dzieje się tak, ponieważ pominął jedną podstawową wręcz kwestię – wstrzymanie wykonania kary.

Co daje pozytywne rozpatrzenie wniosku o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności?

Wyróżnić tutaj można dwojakie pozytywne aspekty. Skuteczne wstrzymanie wykonania kary po pierwsze skutkuje tym, że skazany nie ma obowiązku stawiennictwa w wyznaczonym terminie w zakładzie karnym, a po drugie ma pewność, że nie doświadczy ryzyka związanego z zostaniem doprowadzonym siłą do więzienia.

Oczywiście pozostaje kwestia najważniejsza, mianowicie jeżeli organ orzekający zadecyduje o przychyleniu do wniosku skazanego to wykonalność orzeczenia zostaje wstrzymana. Wstrzymanie to trwa co najmniej do czasu rozpatrzenia oddzielnego wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności bądź wniosku o wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego.

Jakie są konsekwencje oddalenia wniosku o wstrzymanie wykonania orzeczenia?

Sytuacja jest tutaj bardzo prosta, ponieważ jeżeli sąd postanowi oddalić wniosek o wstrzymanie wykonania kary to na skazanym będzie ciążyć obowiązek stawiennictwa się w wyznaczonym terminie w zakładzie karnym.

Obowiązek ten będzie istnieć nawet jeżeli skazany złożył inny wniosek, który nie został jeszcze rozpatrzony (np. o odroczenie kary lub dozór elektroniczny).

Aspekty formalne związane z wnioskiem o wstrzymanie wykonania kary

Wstrzymanie wykonania kary następuje na wniosek, który może złożyć sam zainteresowany bądź jego prawny pełnomocnik (np. adwokat). Wniosek składa się do właściwego sądu I instancji, który rozpatrywał sprawę jako pierwszy – czyli do sądu rejonowego bądź okręgowego. Koszt wniosku podlega stałej opłacie w wysokości 100 zł.

W praktyce zauważalne jest, że jeżeli skazany otrzymał karę należącą do tych niższych zgodnie z kodeksem karnym to sąd nijako automatycznie rozpatruje taki wniosek i wstrzymuje wykonanie kary pozbawienia wolności.

Wnioskodawca chcąc skutecznie uzyskać wstrzymanie kary musi pamiętać o wymaganiach formalnych, które muszą zostać uwzględnione we wniosku. Na elementy obligatoryjne wskazuje się:

• sygnaturę sprawy;
• imię i nazwisko wnioskodawcy;
• wymiar kary orzeczonej wobec skazanego;
• potwierdzenie więzienia opłaty sądowej;
• uzasadnienie.

Oczywistym zdaje się być, aczkolwiek ważnym do podkreślenia, że złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania kary nie wstrzymuje automatycznie wykonalności orzeczenia.